​

Halı ve kilimler başlangıçlarından itibaren sadece insanların fiziksel ihtiyaçlarını değil, aynı zamanda psikolojik beklentilerini de karşılamak için yapılırdı. Dini inançlar ve dinsel yaşam filozofik düşünceleri, insan ruhunu zenginleştirdi ve geliştirdi.

Kastamonu'nun bir çok yerinde evin bir köşesine kurulmuş tezgahlarda üzeri çeşitli motiflerle süslü insanımızın iç güzelliğini yansıtan renk ve desenlerde kilim, heybe, çuval dokumacılığı yapılmaktadır.

Dokuma boyunca önlü arkalı çift sıra halinde olan çözgü ipliklerinin arasından, bir ön bir arkadan geçen enine atkı ipliklerinden oluşan ve çözgülerin atkılar tarafından tamamen örtüldüğü bir dokuma türüdür.

Desenlerin bulunduğu belirli alanlarda, renkli bir atkı, çözgülerin bir altından, bir üstünden geçerek bir başka renkteki desenin sırasına kadar gider ve buradan geri döner. Böylece ayrı renklerdeki atkılar çözgüler arasında, kendi desen alanları arasında gidip gelerek birer motif oluştururlar.

Desenler dokuyucunun isteğine göre bölüm bölüm dokunabilir. Yukarıya gittikçe genişleyen desen alanlarında hemen yanındaki diğer renk alanlarıyla birlikte ilerlemek gerekir. Atkı iplikleri atılırken biraz bol bırakılır sonra kirkitle sıkıştırılır. Böylece atkı iplikleri çözgüleri sararak, gizlemiş olur. Atkıların çok gergin atılması halinde atkılar çözgülerin arasında gizlenir ve "çözgü yüzlü" dokuma oluşur.

Anadolu'da halı veya düz dokuma yaygıların desenine model, örnek, örenek, nakış, nanış, yanış gibi isimler verilir. Düz dokuma yaygılarında en çok geometrik karakterli motifler, bitki desenleri, insanların çevrelerinde gördüğü bitki, eşya ve hayvan tasvirleri ile geleneklere bağlı motifler ve dinî semboller kullanılır. Bunların yanında, farklı renklerin yan yana yerleştirilmesiyle meydana getirilen yol-çıbık desenleri ile kandil, hamaylı gibi dinî ve sembolik anlamlar taşıyan motifler de görülür. Söz konusu motiflerin hepsi de kilimin her yerinde kullanılabilir.